Utrzymywanie sprawności organizmu i odpowiednich wskaźników poszczególnych układów i narządów jest ważne, aby człowiek mógł prawidłowo funkcjonować. Dopiero zapewnienie prawidłowego poziomu homeostazy w organizmie człowieka pozwala na dobre samopoczucie oraz idealną sprawność fizyczną. Odpowiednia współpraca wszystkich układów pozwala cieszyć się zdrowiem i mieć siły do sprostania trudności dnia codziennego.
Choć wszystkie układy w organizmie są uznawane za najważniejsze, to bez odpowiedniego funkcjonowania niektórych z nich narażeni jesteśmy na choroby, z którymi ciężko jest sobie poradzić domowymi sposobami. Do układów, które sprawnie zawiadują naszym organizmem są: układ krwionośny i oddechowy, układ pokarmowy, nerwowy oraz mięśniowo-kostny- bez nich zapewne życie nie byłoby możliwe. Układ odpornościowy zaś, choć trzymany na dystans też jest jednym z elementów składowych całego organizmu. Wydawać by się mogło, że o odporności człowieka wiemy wszystko- trochę miodu, czosnku czy ciepłego mleka i człowiek jest „zdrowy jak koń”. Odporność w organizmie człowieka jest bardzo ważnym elementem, którą w organizmie zawiaduje układ odpornościowy zwany również immunologicznym. Umożliwia on zachodzeniu przeróżnych reakcji, których większość polega na chronieniu organizmu ludzkiego przed obcymi drobnoustrojami, ale również przed autoagresją. Zatem, jak każdy układ, tak i układ odpornościowy jest jedynym z najważniejszym w naszym organizmie. Jak zatem dbać o niego, jak zbudować jego potęgę?
Budowa układu immunologicznego (odpornościowego)
Układ odpornościowy składa się z:
- grasicy,
- śledziony,
- migdałków,
- węzłów chłonnych,
dodatkowo wspierają go:
- naczynia limfatyczne,
- różne rodzaje limfocytów,
- wyspecjalizowane komórki obecne w tkankach.
Wszystkie narządy współpracują, by działać ku pokrzepieniu naszego organizmu. Układ immunologiczny ma za zadanie ochrony przed chorobami, ale nie tylko. Odpowiednie komórki w układzie są wystawiane na działanie wykrywające nie tylko czynników chorobotwórczych, ale również komórek nowotworowych, ponieważ komórki nowotworzone w organizmie nie są tym, czego organizm pożąda. Czasami jednak zdarza się sytuacja, że komórki specyficzne odpowiedzialne za obronę organizmu przed obcymi antygenami, atakują komórki własne odbierając je jako zagrożenie dla homeostazy ustroju.
Grasica
Jednym z większych narządów układu limfatycznego jest grasica. Jest to gruczoł, którego funkcjonowanie jest intensywniejsze w okresie młodzieńczym, a cechą charakterystyczną jest to, że z każdym rokiem zmniejsza się (traci swoją wagę). Narząd położony jest w śródpiersiu górnym, tuż za mostkiem. Pod mikroskopem można zobaczyć jej niesamowitą budowę zrazikową. Dla rozwoju odporności organizmu grasica jest ważna, ale układ immunologiczny może funkcjonować nawet po jej usunięciu. Najintensywniej rozwija się w okresie młodzieńczym, produkując limfocyty T, które mają odzwierciedlenie przez całe życie człowieka.
Śledziona
Następnym narządem (przy okazji największym), który uczestniczy w budowaniu układu immunologicznego jest śledziona. Jej zadaniem głównym jest wytwarzanie immunoglobulin oraz usuwanie zbędnych dla organizmu erytrocytów (żyją w organizmie człowieka 120 dni), krwinek białych oraz trombocytów. Śledziona nie jest narządem potrzebnym do życia, chociaż po jej resekcji zauważalne jest zmniejszenie odporności.
Migdałki
Są one skupiskami tkanki chłonnej, które są zaliczane do układu chłonnego gardła. Mają one szczególne znaczenie, jeśli chodzi o radzenie sobie organizmu z czynnikami chorobotwórczymi o różnym charakterze: bakteryjnym, wirusowym czy grzybiczym. Migdałki zazwyczaj stanowią barierę dla drobnoustrojów, jednak dość nagminnie same ulegają zakażeniu i dają popalić, np. w przypadku anginy czy innego przypadku. W niektórych stanach proponuje się operacyjne usunięcie ich, ale dopiero wtedy, gdy osoba ma ukończony 3 rok życia. Ma to związek z silnie rozwijającą się odpornością w okresie dziecięcym i młodzieńczym. Migdałki znajdują się w obrębie całego gardła, zarówno w gardle, na języku oraz w dalszej części podniebienia.
Węzły chłonne
Jest to następny narząd biorący udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu. W momencie, gdy w organizmie toczy się stan zapalny, ulegają one powiększeniu, co jest łatwo wyczuwalne pod skórą. W całym organizmie jest ich dużo, a wszystkie są połączone niczym siatką okalającą całe ciało człowieka. Grupują się po to, by odprowadzać limfę w poszczególnym kierunku - chłonkę z górnych części ciała, z dolnych części ciała oraz obrębu klatki piersiowej. Największe skupiska węzłów chłonnych występują w okolicy żuchwy, przy uszach, pachach oraz pachwinach, ale również pod kolanami i w zgięciu łokciowym.
Limfocyty
Jeśli mówimy o budowie układu odpornościowego, nie sposób nie wspomnieć o limfocytach. W organizmie człowieka możemy wyróżnić kilka rodzajów, z których każdy zajmuje się czymś innym. Ze względu na funkcję podzielić możemy je na dwa "obozy": limfocyty B i limfocyty T. Te ostatnie dzielą się jeszcze na kilkanaście podtypów, które mają istotny wpływ na układ immunologiczny, a są to limfocyty:
- Tc,
- Th
- Treg,
- Tyδ,
- NK.
Limfocyty B są odpowiedzialne za rozpoznanie antygenu i zaangażowanie organizmu do wytworzenia przeciwciał przeciwko niemu. Ma to wpływ na "pamięć" naszych komórek immunologicznych. Limfocyty T zaś są odpowiedzialne za odpowiedź komórek, czyli AKCJĘ przeciwko antygenom. Poszczególne postacie limfocytów T są odpowiedzialne za przepisane tylko im funkcje, jednak mogą się przeplatać. Ilość limfocytów w organizmie może się zmieniać, gdy w organizmie jest stan zapalny ich ilość będzie zwiększona. Zwiększona liczba może oznaczać również choroby autoimmunologiczne, kiedy to organizm walczy z własnymi komórkami, co nie jest pozytywnym zjawiskiem.
Sposoby wzmacniania odporności
Każdy z nas chciałby poznać złoty sposób na to, by nie chorować, a odporność zawsze była na wysokim poziomie. Niestety, nie jest to możliwe i przychodzi taki czas, kiedy to nasza odporność jest na tyle zmniejszona, by złapać przeziębienie lub grypę, albo jeśli nasza odporność sięga skrajnemu zeru, to i coś poważniejszego. Zazwyczaj czas sprzyjający nasileniom takich chorób to przełom marca i kwietnia oraz października i listopada, kiedy to pogoda płata figla i igra z naszym zdrowiem.
Istnieje kilka sposobów, które mogą mieć wpływ na podniesienie poziomu naszej odporności. Przede wszystkim opierają się one na prowadzeniu zdrowego stylu życia, na który składają się: odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, higiena jeśli chodzi o sen i prowadzenie spokojnego życia - stres ma ogromny wpływ na zmiany hormonalne. Również suplementacja może okazać się dobrym sposobem na witaminowe niedobory.
1. Dieta sprzyjająca rozwoju odporności
Zdrowy styl życia opiera się na prowadzeniu zbilansowanej diety, która nie musi być katorżniczym wyrzeczeniem się wszystkiego, co ma negatywny wpływ na nasze życie. Istnieje kilka produktów, których włączenie do naszego odżywiania z pewnością odbije się w sposób pozytywny na naszym zdrowiu. Należy do nich:
- imbir,
- czosnek,
- cytryna,
- miód,
- kurkuma.
Wszystkie te składniki są ratunkiem, kiedy przeziębienie puka do naszych drzwi.
2. Aktywność fizyczna
Myśląc o aktywności, wcale nie chodzi o kilkugodzinne pocenie się na siłowni, odliczając upływający czas do przerwy. Zdecydowanie lepiej zacząć powoli, od aktywności, do której nie czuje się odrazy. Początkowym pasjonatom aktywności zalecane są umiarkowane długie spacery na świeżym powietrzu. Niestety, często w okresie zimowo-jesiennym pogoda nie rozpieszcza, dlatego warto pamiętać o suplementacji witaminą D, która ma pozytywny wpływ na nasz organizm. Dla nieco zaawansowanych fizycznie, warto dodać elementy treningu siłowego, który wzmocni nie tylko duszę, ale i ciało. Pamiętać należy również o elementach strechingu, ponieważ rozciąganie w każdej postaci jest wskazane. O treningu dla osób wysoko zaawansowanych nie będę się wypowiadać, ponieważ zazwyczaj objęci są specjalnym planem treningowym. Natomiast - trenując regularnie wzmacniamy nasz organizm, wszystkie układy, a ćwicząc na świeżym powietrzu nasz układ immunologiczny dostaje dodatkowego powera. W połączeniu z dietą oraz zdrowym trybem życia wykluczającym stresy aktywnością fizyczną można zdziałać niewiarygodne cuda, które wzmocnią bardzo mocno organizm.
3. Prowadzenie zdrowego trybu życia oraz ewentualna suplementacja
Sen jest ważny w życiu każdego człowieka i na poszczególnych etapach życia zapotrzebowanie na niego będzie się zmieniać. W okresach skrajnych naszego życia, czyli etap noworodkowy oraz starczy, zapotrzebowanie na sen będzie bardzo duże - do kilkunastu godzin; oczywiście noworodek przesypia nawet 90% swojego życia. Świadczyć to może o tym, jak sen jest ważny w rozwoju i jak ważny jest dla prawidłowego prowadzenia reakcji zachodzących w organizmie.
Stres wszechobecny w naszym życiu ma negatywny wpływ na organizm, a w związku z tym na każdy układ występujący w nim. Tak samo ma się to do układu immunologicznego - jeśli sytuacje stresowe mocno wypełniają nasze życie, odporność będzie stosunkowo maleć. Znana wszystkim opryszczka, w okolicy ust zazwyczaj pojawia się, gdy organizm jest osłabiony - również stresem. Warto dbać o swoje zaplecze psychiczne. O odpowiedni poziom samopoczucia, hormony szczęścia, system nagradzania siebie za nawet drobne rzeczy. W trudnych, zagonionych czasach to najważniejsze, o co trzeba dbać.
Niektóre witaminy są trudno wchłaniane z pożywienia, dlatego trzeba je suplementować specyfikami dostępnymi w aptekach. Niektóre z nich, warto uzupełniać produktami bogatymi w tłuszcze, a są to witaminy A, D, E i K. Również suplementacja witaminą C w niektórych przypadkach może być uzasadniona, a jej nadmiar jest wydalany z moczem. Również witamina D jest ważna, by zachować w zdrowiu układ kostny.