Pyłek pszczeli to w pełni naturalny produkt, zbierany i modyfikowany przez pszczele organizmy. Jak sama nazwa sugeruje, pochodzi z kwiatowych pyłków. Jego właściwości prozdrowotne i zastosowanie już dawno zostało odkryte i udokumentowane. Pyłkiem może uzupełniać naszą dietę w witaminy, biopierwiastki, antyoksydanty i inne związki biologicznie czynne. Do najcenniejszych substancji zawartych w pszczelim pyle należą kwasy fenolowe, flawony, flawonoidy. Pyłek wykazuje cały szereg cennych umiejętności, których brak innym produktom pochodzenia zwierzęcego. Sprawdź skład pyłku pszczelego, jak powstaje i jakie posiada wartości odżywcze.
Właściwości pyłku pszczelego
Pyłek działa:
- antyzapalnie,
- przeciwbakteryjnie,
- przeciwwirusowo,
- przeciwgrzybiczo.
Poza tym, ma własności:
- antynowotworowe,
- przeciwmiażdżycowe,
- hipoglikemiczne,
- hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze)
- adaptogenne (wspomagają odporność, ułatwiają walkę ze stresem i z przemęczeniem).
Cenne związki w nim zawarte - blokują dostęp do receptorów CB1 zamieszczonych w błonach komórek hipokampa, wspomagają leczenie uzależnień. Ponadto, poprawiają nastrój, obniżają napięcie nerwowe i lęki, ułatwiają zasypianie w sytuacjach traumatycznych i silnie stresowych. Związki pyłkowe są również bardzo dobrą odżywką dla sportowców i osób pracujących fizycznie, są idealnym źródłem wartościowych minerałów skoncentrowanych w niewielkiej porcji, dlatego też, pyłek pszczeli wspomagają leczenie anoreksji i kacheksji. Polifenole świetnie chronią przed promieniowaniem, zabezpieczają przed mutagennym działaniem promieniowania UV, mogą być śmiało stosowane jako ochrona w radioterapii.
Jak powstaje pszczeli pyłek?
Pszczeli pyłek to w rzeczywistości kwiatowy pyłek, który jest intensywnie zbierany i przetwarzany. Pojedyncze ziarenko otoczone jest martwą ścianą komórkową złożoną z dwóch warstw. Wygląd ściany, jej wielkość, grubość, barwa zależna jest od gatunku roślin, z których pochodzą. Każda owadopylna roślina ma ścianę komórkową pofałdowaną, nierówną z licznymi zgrubieniami i przewężeniami strukturalnymi. Ponadto, obecne są na niej wyrostki. Na ogół jest pokryta pszczelim balsamem pyłkowym, produkowanym przez organizmy pszczół. Balsam pyłkowy wchodzi również w skład propolisu, który uznawany jest za jeden z najzdrowszych produktów pochodzenia zwierzęcego na całej Ziemi. Dość charakterystyczna budowa ściany komórkowej umożliwia zakotwiczenie i przyklejenie pyłku do ciała owada, co znacznie ułatwia jego przenoszenie na inne rośliny. W sytuacji, gdy roślina jest wiatropylna, ściana komórkowa ziarenka pyłku ma powierzchnię gładką, nie występują na niej żadne pofałdowania. U sosny natomiast, obecne są tzw. "pęcherzyki lotne", czyli struktury wspomagające transport pyłku przez wiatr.
Kwiatowy pyłek jest intensywnie zbierany przez robotnice. Największa aktywność ich pracy przypada na godziny przedpołudniowe. Jeśli zbierany jest pyłek z roślin wiatropylnych, robotnice zbieraczki mogą wyruszyć tylko w pogodę bezwietrzną. Przed odbyciem podróży, kumulują miód w tzw. "wolu". Miód jest dla nich materiałem energetycznym, zapewniającym siłę. Nierzadko, pełni także funkcję kleju, służącego do scalania niewielkich ziarenek i tworzenia z nich obnóży pyłkowych. Jest to naturalny granulat uformowany z drobinek pyłkowych oraz miodu. Każda pszczoła zbieraczka posiada zdolność otwarcia torebek pylnikowych znajdujących się na roślinie, przy pomocy własnych żuwaczek, stanowiących element aparatu gębowego. Żuwaczki należą do przedniej części narządów gębowych i ulokowane są po obu stronach uwydatnionej wargi. Z uwagi na pełnione funkcje, są bardzo masywnie zbudowane, tak by zapewniały dużą siłę zgniotu. Do podstawowych ich zadań należy wyciskanie wosku, transport z ula odpadów, a także przygryzanie roślinnych pylników. Pszczoła poruszając pylnikami, sprawia, że pyłek obsypuje się i ulega osadzeniu na jej ciele. Pokryte delikatnymi włoskami odnóża, umożliwiają zaczesywanie ziaren pyłku, ku przodowi, w stronę głowy. Jednocześnie ulegają wymieszaniu ze śliną i zwilżeniu. W ten oto sposób powstają pyłkowe kuleczki. Druga para odnóży i ruchy powietrza, umożliwiają wyczesanie ziarenek z brzucha i tułowia owada. W tym samym czasie, tylne odnóża ściągają skumulowany w szczecinkach odnóży drugie pary pyłek, po to, by zamieścić go w strukturze zwanej "koszyczkiem". Tutaj pyłek nawijany jest na szczecinkę, która zachowuje się jak szpulka, na którą nawija się nić. Powstaje wówczas kulka pyłkowa. Granulat pozyskiwany z pyłku i miodu pakowany jest do plastrów wosku. W tym momencie pracę nad pyłkiem przejmują młode, niedoświadczone, niezdolne do latania pszczoły. Ich zadaniem jest zmiksowanie pyłku z każdej pary odnóży z odpowiednią ilością śliny i miodu oraz ubicie powstałej mikstury przy pomocy żuwaczek. Następnie, odbywa się układanie ich w komórkach, w których wykluwają się larwy. Powstające komórki są na ogół dobrze napęczniałe, pulchne, zaokrąglone, co zapewnia ochronę przed pleśnią. Ostatecznie, cała komórka ulega powleczeniu miodem i zasklepieniu woskiem. W przygotowanym w ten sposób pyłku, w środowisku ciepła, jakie panuje w pszczelim ulu, rozwinięciu ulega populacja bakterii kwasu mlekowego.
Podczas beztlenowej fermentacji mlekowej powstaje tzw. "pierzga". Bakterie kwasu mlekowego zapewniają kwaśne pH, co jest znakomitą ochroną przed ewentualnym utlenieniem białek. Pierzga stanowi cenną pożywkę dla pszczół. Pyłek pszczeli zamknięty w pierzdze jest prawdziwą kopalnią wartościowego, niezbędnego do życia białka. Dostarcza przede wszystkim aminokwasów, a poza tym, tłuszczów, witamin, biopierwiastków. Są to mikroelementy niezbędne do budowy ciała i do rozwoju pszczelich organizmów. Pyłek to również doskonały pokarm dla larw i młodych pszczół. Każda pszczoła po osiągnięciu dojrzałości usilnie odżywia się pyłkiem. W zależności od tego, do jakiej funkcji dopasowywane jest ciało, pyłek inicjuje rozwój właściwego gruczołu gardzielowego albo wydzielającego mleczko, albo produkującego wosk. W trakcie przyjmowania pyłku zmieszanego z miodem nianie karmią starsze już larwy, będące w pobliżu komórek wypełnionych już pierzgą. Jeśli, u przyszłych robotnic, wykształci się odpowiedni gruczoł i zostanie rozpoczęta produkcja mleczka, odżywiane będą najmłodsze z larw, tzn. te, które dopiero co się wykluły. Dorosłe pszczele organizmy energię czerpią z resztek pyłku, jaki można odnaleźć w miodzie.
Aby zyskać wartościowy pyłek pszczeli, konieczne jest zamontowanie urządzenia, służącego do poławiania pyłku. Na ogół, zamieszcza się je w gnieździe, pomiędzy plastrami.
Pszczeli pyłek - skład i wartości zdrowotne
Pszczeli pyłek złożony jest z ok. 250-300 związków chemicznych. Dość często jego skład ulega zmianie, z uwagi na to, że zbierany jest z różnych gatunków roślin, które rosną na różnych glebach, o różnym stopniu nawodnienia. Spore znaczenie ma także, pora roku, opady atmosferyczne, temperatura, szerokość geograficzna.
Największą część pyłku stanowią cukry - ok. 33,7%. Pośród nich dominuje glukoza fruktoza, turanoza, maltoza, sacharoza. Pośród dekstryn pyłkowych wyróżnia się polleninę i celulozę.
Białka stanowią blisko 23,9% pyłku. Zalicza się do nich globuliny, albuminy, enzymy, prolaminy.
Aminokwasy to 17,6% pyłku. Dominuje tu treonina, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, seryna, prolina, wanilina, gliacyna, metionina, histydyna, tryptofan, lizyna, alanina, leucyna, fenyloalanina, izoleucyna.
Pyłek pszczeli zawiera również bardzo istotne składniki naszej diety - kwasy nukleinowe, które budują np. nasze jądrowe DNA, oraz nukleinowe białka, wchodzące w skład DNA i RNA. Białkowe enzymy obecne w pyłku, biorą się z pszczelej śliny w 90%, a pozostała część ma pochodzenie roślinne. Wśród nich można wyróżnić amylazy, inulazy, celulazy, inwertazy, lipazy, fosfolipazy, proteazy, hydrolazy, oksydoreduktazy, izomerazy, liazy, transferazy.
Ok. 5,4% pyłku stanowią lipidy, a wśród nich fosfolipidy i fitosterole.
Pyłek roślinny to skarbnica wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwasów linolenowego i kwasu linolowego (13%). 4,6% zajmują jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które są reprezentowane przez kwas oleinowy.
Nie można oczywiście, pominąć fenoli - związków antyoksydacyjnych, takich jak: katechiny, flawonoidy, mono- i triterpeny oraz kannabinoidy, o wysokim potencjale antynowotworowym.
Witaminy to zaledwie 0,2% pyłku:
- witamina B8 - 105,6 mg / 100 g produktu;
- witamina C - 3-, 5 mg / 100 g;
- witamina B3 - 13,7mg / 100 g;
- witamina B2 - 1,8 mg / 100 g;
- witamina B6 - 0,6 mg / 100 g;
- witamina B9 - 0,4 mg / 100 g;
- witamina B7 - 0, 3 mg / 100 g;
- w śladowej ilości występuje witamina B12.
W niewielkich ilościach wykazano obecność biopierwiastków: fosforu, wapnia, magnezu, sodu, żelaza, miedzi, cynku, kobaltu, niklu oraz cyny, krzemu, chromu, ceru, selenu, cezu, glinu, galu, tytanu, strontu, baru, bromu, arsenu, manganu, rubidu, cyrkonu, kadmu, srebra, wanadu, berylu.
Granulat miodowo-pyłkowy obfituje w błonnik. Zawiera go aż 22,4%.
Cena pyłku pszczelego
Cena pyłku kwiatowego to około 20zł za 200g produktu.