Poród to niezwykle ważne wydarzenie w życiu każdych, młodych rodziców. Dla kobiety jest on nierzadko również źródłem stresu, zwłaszcza, gdy rodzi po raz pierwszy. Warto wiedzieć, jak wygląda poród, jak przebiega proces narodzin dziecka i co dzieje się z nami później.
Poród naturalny - oznaki i etapy porodu
Poród siłami natury jest najbardziej naturalną metoda przyjścia dziecka na świat, najbezpieczniejszą zarówno dla mamy, jak i maluszka. Warto wiedzieć, jakie objawy zwiastują poród, jak on przebiega oraz co dzieje się z mamą i jej dzieckiem po porodzie.
Pierwsze objawy porodu
Poród rozpocząć się może nagle, ale i spokojnie, nie ma reguły, która odpowie nam na pytanie, jak będzie w naszym przypadku. Do oznak, że poród rozpocząć się może niedługo należeć mogą:
- skurcze przepowiadające - o wiele słabsze niż skurcze porodowe, które mijają po wzięciu kąpieli oraz przyjęciu środka rozkurczowego; występują zwykle na kilka do kilkunastu dni przed porodem;
- ból w dole pleców, który nie mija po odpoczynku;
- odejście czopa śluzowego, który przez całą ciążę zabezpieczał szyjkę macicy: czop może odejść na kilka godzin, ale i dni przed porodem, zwykle zauważymy go na bieliźnie w postaci galaretowatej wydzieliny, może być lekko podbarwiona krwią.
Wiele kobiet oczyszcza się przed porodem, może uskarżać się więc na uporczywe biegunki (częściej) lub wymioty (rzadziej).
Sporo pań odnotowuje odejście wód płodowych jeszcze przed rozpoczęciem akcji porodowej, mogą się one sączyć powoli lub wypłynąć bardziej zdecydowanym strumieniem. Szacuje się, że rodząca powinna znaleźć się na oddziale położniczym w ciągu 6 godzin od odpłynięcia czystych wód płodowych. W przypadku wód gęstych, zielonych, brunatnych: należy jak najszybciej pojawić się na oddziale, a najlepiej wezwać karetkę.
Do pojawienia się w szpitalu obliguje nas odnotowanie regularnej akcji skurczowej, czyli odczuwanie skurczów co około 5 minut.
Termin porodu - fazy porodu naturalnego
Poród naturalny rozpoczyna się od regularnej akcji skurczowej, która opisana została powyżej. Gdy skurcze odnotowujmy z odpowiednią częstotliwością, wyruszamy w drogę na oddział położniczy. Tam każda rodząca zostaje zbadana ginekologicznie (w celu ustalenia na jakim etapie jest poród), sprawdzane jest rozwarcie, podpinany jest sprzęt do KTG (monitorowane jest tętno płodu oraz odnotowywane są skurcze: ich natężenie i częstotliwość), wykonywane zostaje badanie USG, aby ocenić położenie dziecka, np. czy główka znajduje się w kanale rodnym. Ponadto, przeprowadza się wywiad z rodzącą, w tym wypadku pomocna może okazać się osoba towarzysząca. Następnie w zależności od stopnia zaawansowania porodu, rodząca kierowana jest na salę oddziałową lub porodową.
Na zwykłej sali na oddziale położniczym przebywa zwykle przez cały pierwszy okres porodu, czyli czas, gdy rozwiera się szyjka macicy: do niezbędnych 10 centymetrów. W tym czasie może robić praktycznie wszystko: jeść, pić, rozmawiać, położyć się (jedynie na tym boku, gdzie znajduje się grzbiet dziecka, aby ułatwić główce schodzenie do kanału rodnego!), zadzwonić do rodziny, słuchać muzyki, wziąć kąpiel, itp. W tym czasie oddychamy głęboko, przeponowo, rozluźniając mięśnie macicy. W czasie skurczu należy przyjąć odpowiednią pozycję: stanąć lub kucnąć, pochylić się do przodu, nogi rozstawić na szerokość bioder, można nimi wykonywać krążenia dla złagodzenia bólu. Przydatny może okazać się delikatny masaż pleców, wykonany przez bliską osobę, która nam towarzyszy. Warto korzystać także z akcesoriów, dostępnych na salach, w tym worków sako, piłek, drabinek, materacy, itp. W niektórych szpitalach proponuje się rodzącej skorzystanie z wanny porodowej: woda łagodzi doznania bólowe i przyspiesza akcję porodową. Położna w tym czasie sprawdza stan rodzącej średnio do pół godziny: bada rozwarcie, pyta o samopoczucie. Faza ta może trwać nawet do kilkunastu godzin u pań, które rodzą po raz pierwszy, u wieloródek znacznie krócej. Pod koniec tej fazy możliwe jest podanie znieczulenia zewnątrzoponowego, które może zmniejszyć dolegliwości bólowe. Wiele szpitali oferuje je za darmo. Znieczulenie może jednak obniżyć siłę skurczów i tym samym zahamować akcję porodową.
Gdy rozwarcie osiąga 7-8 cm, wkraczamy w drugi okres porodu, w tym czasie skurcze staja się dłuższe i silniejsze, rodząca może być już zmęczona akcją porodową, niezbędne staje się wsparcie emocjonalne osoby najbliższej, ewentualnie położonej, prowadzącej poród. W tym czasie nie należy już nic jeść, jedynie pić oraz oddawać mocz (pełny pęcherz utrudnia akcję skurczową!), można jeszcze wziąć kąpiel. W tym czasie oddychamy szybko, płytko, wręcz dyszymy, angażując w oddychanie jedynie górną część klatki piersiowej. Gdy skurcz łagodnieje, oddychamy jak w pierwszym okresie porodu: długo, przeponowo. Rodząca przechodzi na salę porodową i gdy rozwarcie osiągnie wymagane 10 centymetrów, rozpoczyna się faza parcia: wypierania dziecka na świat. Wymaga ona wiele wysiłku od przyszłej mamy, zwykle parcie odbywa się na łóżku porodowym lub w pozycji kucznej (jeśli jest taka możliwość). Faza parcia trwa zwykle do godziny, kończy się najpiękniejszym momentem, czyli urodzeniem dziecka. Maluszek jest od razu okrywany i kładziony na piersiach mamy, aby umożliwić kontakt skóra do skóry. Przychodzi czas na urodzenie łożyska, zwykle dzieje się w to kilku niebolesnych już skurczach, położna ocenia, czy łożysko wydalone zostało w całości, jeśli nie, konieczny jest zabieg łyżeczkowania macicy, aby nie doprowadzić do zakażenia. Następnie ma miejsce szycie krocza, jeśli jest taka potrzeba, a maluszek zabierany jest do mierzenia i ważenia, ocenia się go również w skali Apgar.
Co dzieje się po porodzie naturalnym?
Po porodzie mama z dzieckiem przewożona jest na salę położniczą (zwykle 1-, 2- lub 3-osobową, zależnie od możliwości szpitala i preferencji młodej mamy), gdzie przebywa zwykle 2-3 doby. Mama ma do dyspozycji łóżko, maluszek łóżeczko mobilne. Dzieci nie są kąpane w pierwszej dobie życia dla ochrony naturalnej bariery lipidowej skóry. Są jedynie osuszane, pampersowane oraz oddawane pod opiekę rodzicom. W przypadku jakichkolwiek trudności, pomocą i radą służą położone, pielęgniarki neonatologiczne oraz doradcy laktacyjni. Zwykle na oddziale pracuje również psycholog. Gdy mama czuje się na siłach, może wziąć kąpiel, przebrać się, zadzwonić do rodziny. Otrzymuje pełne wyżywienie szpitalne. W czasie pobytu na oddziale dziecko jest badane, otrzymuje najważniejsze szczepienia. W dniu wypisu rodzice otrzymują informację o stanie zdrowia dziecka oraz matki, niezbędne zalecenia oraz w wielu wypadkach próbki artykułów dla niemowląt.
Poród drogą cesarskiego cięcia
Wielu paniom poród drogą natury kojarzy się z bólem: bolesne są skurcze, prowadzące do rozwarcia szyjki macicy, bolesne są skurcze parte. Niektóre ciężarne chciałyby uniknąć bólu lub przynajmniej go zmniejszyć, decydując się na - wspomniane wcześniej znieczulenie - lub cesarskie cięcie. Poród drogą cesarskiego cięcia jest operacją - nie należy o tym zapominać. Nie jest to rozwiązanie wolne od dolegliwości bólowych, jest to jednak ból innego rodzaju: ból pooperacyjny. Ponadto, takie narodziny dziecka mogą wiązać się z wieloma komplikacjami dla matki, np.: zrosty macicy, ale i dziecka, maluszek bowiem bardziej "drastycznie" opuszcza bezpieczne środowisko w brzuchu mamy, nie dowiedziono jednak jednoznacznie, że dzieci urodzone w ten sposób mają gorszą odporność. Zwykle jednak poród droga cesarskiego ciecia wymaga dłuższej rekonwalescencji położnicy. Lekarze nie decydują się więc na cesarskie ciecie jako alternatywę dla porodu naturalnego: wykonuje się go ze wskazaniem. Kiedy lekarz może zlecić wykonanie cesarskiego cięcia? Zwykle w przypadku, gdy:
- poprzednie porody kobiety odbywały się tą drogą (2 lub więcej);
- dziecko jest nieprawidłowo ułożone w macicy: miednicowo lub pośladkowo (u pierwiastek), skośnie lub poprzecznie (u wszystkich rodzących wykonuje się cesarskie cięcie);
- stwierdza się nieprawidłowości w budowie macicy;
- ciąża jest mnoga - nie jest to regułą przy ciążach bliźniaczych, zwykle cesarskie cięcie wykonuje się jednak przy trojaczkach oraz większej ilości płodów;
- zachodzi potrzeba wcześniejszego rozwiązania ciąży, np. z powodu zagrożenia życia matki lub dziecka;
- matka ma silną wadę wzroku;
- matka choruje przewlekle - zależnie od rodzaju schorzenia, np. gdy cierpi na nadciśnienie, inne schorzenia kardiologiczne, choroby psychiczne lub ma silną cukrzycę (nie ciążową).
Decyzja o cesarskim cięciu może zapaść również nagle, także w czasie rozpoczynania się porodu drogami natury - zwykle, gdy zagrożone jest życie matki lub/i dziecka, np. odklejenie łożyska, zanikające tętno płodu, itp.
Przygotowanie do porodu poprzez cesarskie cięcie
Gdy cesarskie cięcie jest planowane, ciężarna zgłasza się odpowiednio wcześniej na konsultację anestezjologiczną. Wyznacza się termin cesarskiego cięcia, przyszła mama zgłasza się do szpitala zwykle dzień wcześniej, jest przygotowywana do operacji. W dniu cc musi być na czczo, przebiera się w koszulę operacyjną i otrzymuje dawkę znieczulenia w kręgosłup. Znieczulana jest dolna połowa ciała, w niektórych przypadkach cc wykonuje się w pełnej narkozie. Zwykle zakładany jest również cewnik. Następnie ciężarna kładzie się na stole operacyjnym, jej dolna połowa ciała jest odgradzana parawanem. W czasie cc nie ma możliwości obecności osoby towarzyszącej, taką opcję dopuszczają tylko niektóre prywatne kliniki.
Przebieg porodu
Lekarz dokonuje cięcia poziomego na linii bikini, przecina powłoki brzuszne oraz ścianę macicy, w tym czasie stan kobiety jest stale monitorowany przez anestezjologa. Dziecko wyjmowane jest z łona mamy szybko i sprawnie, następuje przecięcie pępowiny, dziecko pokazywane jest mamie, może ona je chwilę potrzymać na brzuchu, następnie ma miejsce zeszycie rany i kobieta przewożona jest na salę pooperacyjną, gdzie zwykle czeka na nią partner z dzieckiem.
Co dzieje się po porodzie metodą cesarskiego cięcia?
Po porodzie drogą cesarskiego cięcia kobieta musi pozostać w pozycji leżącej od kilku do kilkunastu godzin. Następnie ma miejsce pionizacja, zwykle z pomocą położnej lub partnera, co znacznie przyspiesza powrót do formy. Może też zjeść posiłek. Młoda mama pozostaje z dzieckiem na oddziale 4-5 dni, podczas wypisu otrzymuje zalecenia oraz rady, związane z pielęgnowaniem rany po cięciu.
Porody zabiegowe
Wyróżniamy również porody zabiegowe, w tym poród z użyciem kleszczy czy próżnociągu (tzw. vacuum). Kleszcze pozwalają lekarzowi na wydobycie główki i całego dziecka, gdy z różnych przyczyn utknęło z kanale rodnym. Vacuum działa podobnie, przypomina dużych rozmiarów przyssawkę. Na szczęście jednak porody zabiegowe odbywają się bardzo rzadko, warto jednak wiedzieć, że i takie są metody wspomagania porodu.
Opis porodu nieco Cię przeraża? Spokojnie, tak naprawdę dla Ciebie, dla Was najbardziej będzie liczyło się spotkanie z Waszym maluszkiem. Gdy tylko dziecko trafia w Wasze ręce, kobiety zapominają o bólu i wysiłku, a mężczyźni o stresie, jaki towarzyszył narodzinom.
Od tej pory Wasza rodzina zyskuje nowego, wyjątkowego członka: owoc Waszej miłości.
