Depresja jest jednym z najpowszechniej diagnozowanych zaburzeń psychicznych, należących do grupy zaburzeń nastroju. Choć termin depresji jest nam znany, z pewnością niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak groźne jest to zaburzenie, gdyż prowadzić może nawet do próby samobójczej. Podstępność depresji jest o tyle duża, że jej objawy są niespecyficzne i niełatwo ją zdiagnozować. Depresja jest zaburzeniem nastroju, zwanymi w psychologii zaburzeniami afektywnymi. Jej osiowym objawem jest pogorszenie nastroju, osoba chora na depresję jest smutna, nie ma na nic ochoty. Istnieje wiele typów depresji, w tym depresja młodzieńcza, hipochondryczna, lękowa czy urojeniowa.
Skąd bierze się depresja i dlaczego odbiera nam radość życia?
Wyróżnia się trzy, podstawowe grupy czynników, które odpowiedzialne są za powstanie depresji.
- Pierwsza grupa to czynniki biologiczne, w tym czynniki genetyczne oraz wahania poziomów hormonów ale i choroby przewlekłe czy zmiany w mózgu, np. na skutek guza mózgu.
- Kolejną grupą czynników są czynniki psychologiczne, w tym problemy w relacjach z innymi czy przeżycie traumy.
- Ostatnią grupę czynników stanowią czynniki kulturowe i społeczne, w tym niekorzystna sytuacja zawodowa, rodzinna, brak wsparcia czy samotność, czyli pozostawanie bez partnera.
Objawy depresji - lista
Jakie są objawy depresji? Poniżej lista najpowszechniejszych z dodatkową informacją, jak odróżnić je od innych zaburzeń.
1. Przygnębienie i obniżenie nastroju
Podstawowym objawem depresji jest przygnębienie i ogólne obniżenie nastroju, które trwa dłużej niż 2 tygodnie. Osoba chora na depresję jest stale smutna, należy w tym miejscu rozróżnić przygnębienie w depresji od okresowego złego nastroju, tak zwanej chandry. Osoba z depresją nie potrafi się niczym cieszyć, do wszystkiego nastawia się pesymistycznie. Chory nie jest w stanie odczuwać emocji przyjemnych, w tym radości, co nazywamy anhedonią.
2. Poczucie bezsensu i beznadziejności
Z depresją wiąże się również poczucie bezsensu i beznadziejności. Osoba chora uważa, że wszystko jest bez sensu, nie chce chodzić do pracy, opiekować się dziećmi, poświęcać czasu swoim pasjom, nie widzi celu w życiu, robi wszystko mechanicznie lub zaniedbuje swoje obowiązki. Dodatkowo ma poczucie beznadziejności, czuje się nic niewarta.
3. Spadek samooceny i pewności siebie
Objaw, który wiąże się z poprzednim: u osoby chorej na depresję notuje się znaczny spadek samooceny oraz pewności siebie. Człowiek taki czuje się gorszy od innych, przestaje wierzyć w siebie, nie chce podejmować się żadnych działań, gdyż uważa, że są z góry skazane na niepowodzenie.
4. Apatia i bierność
Dla osoby chorej na depresję typowa jest także - wspomniana wcześniej - apatia i bierność w działaniu. Osoba chora nie chce chodzić do pracy, wykonywać obowiązków domowych, przestaje zajmować się swoim hobby, przez większość czasu nie robi nic, może spać ale i spędzać czas na ponurym rozmyślaniu. U chorego na depresję obserwuje się, krótko mówiąc, brak chęci do życia.
5. Lęk i niepokój
Jednym z objawów depresji jest również odczuwanie lęku i niepokoju, praktycznie cały czas. Chory jest zalękniony, poddenerwowany, obawia się czegoś, czego do końca nie potrafi sprecyzować. Mogą go również nawiedzać czarne myśli, może tworzyć pesymistyczne scenariusze. Chory może np. nie wybrać się na rodzinne spotkanie uważając, że zdarzy się tam coś złego.
6. Trudności z koncentrowaniem uwagi
Depresja wiąże się z wieloma objawami natury psychologicznej, w tym z trudnościami w koncentrowaniu uwagi. Chory jest spokojny, wręcz - jak wspomniano wyżej: apatyczny - ale nie może się skupić, ma trudności z wykonywaniem codziennych obowiązków zawodowych, znacznie pogorszyć się mogą jego osiągi oraz oceny w szkole, spada jego wydajność.
7. Problemy ze snem i apetytem
W depresji obserwuje się również problemy ze snem oraz apetytem. Osoba chora może przesypiać większość doby lub wręcz przeciwnie: cierpieć na bezsenność. Podobnie jest z apetytem u osoby chorej na depresję: może cierpieć na brak apetytu lub też na zwiększenie łaknienia.
8. Izolacja z kontaktów społecznych
Depresja jest chorobą, która sprawia, że izolujemy się z życia społecznego i towarzyskiego. Chory unika kontaktu z bliskimi, nie spotyka się z przyjaciółmi, większość czasu spędza samotnie, zaniedbuje swoją drugą połowę, dzieci.
9. Problemy natury seksualnej
Depresja może przyczynić się również do pogorszenia funkcjonowania życia seksualnego. Chory nie ma ochoty na seks, paniom wyraźnie spada libido, panowie mają problemy z erekcją. Przyczynia się to również do nieporozumień z partnerem, osoba chora unika kontaktów seksualnych lub nie osiąga satysfakcji w trakcie zbliżenia.
10. Myśli i próby samobójcze
Najpoważniejszymi objawami depresji są jednak myśli samobójcze, pojawiające się zwykle w przypadku długo trwającej lub nieleczonej depresji. Chory z powodu nagromadzenia oraz nasilenia objawów nachodzą myśli, związane z odebraniem sobie życia. Chorego nawiedzają myśli o śmierci, mówi o niej. Niejednokrotnie niestety na myśleniu i mówieniu się nie kończy: chory na depresję może posunąć się do podjęcia próby samobójczej.
Osobie postronnej wymienione wyżej objawy depresji mogą wydawać się u bliskiej osoby wyolbrzymieniem, dla wielu ludzi są powodem do frustracji: "Co on/ona znowu wymyśla", "Weź się w garść", itp. Nie zapominajmy jednak, że depresja to choroba i choć objawy mogą wydawać się z pozoru błahe, prowadzić mogą do tragicznych nieraz w skutkach konsekwencji.
Vincent van Gogh - Depresja (Wikipedia)
Depresja a… - czyli jak można pomylić objawy depresji z innymi dolegliwościami
Jak widzimy, objawy depresji są różnorodne ale i niespecyficzne. Oznacza to, że nietrudno błędnie ją zdiagnozować, czyli pomylić z czymś innym, np. innym zaburzeniem.
Z czym najłatwiej pomylić depresję?
- Depresja a chandra - najczęściej mylimy to zaburzenie z chandrą, czyli okresowym, zwykle sezonowym obniżeniem nastroju, spowodowanym zazwyczaj brakiem słońca i tym samym niedoborem witaminy D. Jak je rozróżnić? Chandra zwykle nie trwa długo, może minąć po kilku godzinach czy dniach. Zły nastrój, związany z depresją, trwa o wiele dłużej oraz obserwujemy inne objawy, w tym wymienione powyżej.
- Depresja a problemy osobiste - pogorszony nastrój oraz apatia nie muszą od razu sugerować depresji, możemy po prostu mieć gorszy humor, spowodowany jakimiś problemami osobistymi, np. kłótnią z ukochaną osobą, problemami finansowymi czy trudną sytuacją w pracy.
- Depresja a zaburzenia odżywiania - objawy depresji możemy również pomylić z oznakami zaburzeń odżywiania, takimi jak anoreksja czy bulimia. W przypadku tych chorób chory również może mieć pogorszony nastrój, być apatyczny, jeść niechętnie lub wręcz przeciwnie: objadać się. Z zaburzeniami odżywiania także wiążą się takie objawy jak: izolacja z kontaktów społecznych oraz zaburzenia koncentracji uwagi.
- Depresja a fobia - nierzadko podobne są do siebie objawy depresji i fobii, zwłaszcza w przypadku odczuwania stałego lęku i niepokoju. Chory na fobie także może mieć trudności ze skupieniem się, ze snem czy apetytem.
- Depresja a choroba somatyczna - objawy depresji możemy także pomylić z szeregiem innych chorób i dolegliwości, np. przemęczeniem (apatia, zmęczenie, brak apetytu), grypą. U kobiet okresowe pogorszenie nastroju może być również związane z fazą cyklu miesiączkowego.
Z uwagi na mnogość objawów depresji oraz trudności w jej poprawnym zdiagnozowaniu, diagnozą oraz leczeniem depresji powinien zająć się specjalista: psycholog lub/i psychiatra. Gdy zaobserwujemy u bliskiej osoby opisane wyżej objawy, nie wahajmy się jej pomóc. Chory na depresję zaprzeczać może swojemu stanowi zdrowia ale naszym zadaniem jest zaproponować mu wsparcie oraz specjalistyczną terapię. Depresja nigdy nie przechodzi sama, każdorazowo wymaga fachowego leczenia psychologicznego oraz nierzadko farmakoterapii. W skrajnych przypadkach (zwłaszcza gdy pojawiają się myśli i próby samobójcze) niezbędna jest hospitalizacja chorego.
