Borowina to lecznicze, biologicznie czynne rozdrobnione peloidy torfowe będące osadami humusowymi. o specyficznych właściwościach fizykochemicznych. Są to całkowicie naturalne składniki bogate w związki mineralne.
Powstają one w wyniku butwienia cząstek roślinnych w wodzie. Wymieszanie ich z wodą daje miękką, papkowatą pastę, która dobrze przylega do ciała i umożliwiającą przeprowadzenie zabiegu.
Borowina
Złoża, z których powstała borowina pochodzą nawet sprzed 10 tysięcy lat p. n.e. Powstały po ustąpieniu lodowca. W największej ilości występują w Europie Środkowo-Wschodniej. Warto przy tym pamiętać, że borowina pochodząca z naszego kraju należy do jednej z najczystszych i najbogatszych w składniki lecznicze. Z tego względu często jest nazywana "czarnym złotem Polski".
Właściwości borowiny
Borowiny są cennym źródłem rozmaitych substancji organicznych i nieorganicznych. Można w nich znaleźć między innymi bituminy, kwasy huminowe oraz humusowe, woski, żywice, celulozę, tłuszcze oraz aminokwasy. Nie brakuje także substancji biologicznie czynnych, charakteryzujących się działaniem antybiotycznym, enzymatycznym czy hormonalnym. Borowiny zawierają ponadto sole mineralne, w tym związki glinu, żelaza, sodu, krzemu oraz siarczany wapnia i potasu. Bytują w nich także bakterie tlenowe i beztlenowe oraz grzyby.
Borowina posiada wysoką pojemność cieplną. Oznacza to, że nagrzana do odpowiedniej temperatury, powoli i równomiernie oddaje ciepło do otoczenia.
Kąpiele i okłady borowinowe
Kąpiele borowinowe są jednym z najstarszych zabiegów uzdrowiskowych. Po raz pierwszy zostały zastosowane na Orawie w Mariańskich Łaźniach w 1815 roku. Do Polski trafiły w połowie XIX wieku, gdzie wykorzystywano je w ośrodku leczniczym w Krynicy Górskiej. Dziś, ze względu na świetne rezultaty, są rozpowszechnione wśród wielu kuracjuszy. Na szeroką skalę korzystają z nich sportowcy. Kąpiele borowinowe polegają na rozgrzaniu ciała pacjenta, co podrażnia receptory skóry, rozszerza naczynia krwionośne i prowadzi do jej lekkiego przekrwienia. Dochodzi także do szybszego przepływu krwi w sercu, zwłaszcza w jego prawej komorze. W efekcie następuje wzrost temperatury, co z kolei powoduje przyspieszenie tempa metabolizmu komórkowego, zmniejszające odczucie bólu. Z organizmu, wraz z potem usuwane są szkodliwe metabolity, które następnie są pochłaniane przez papkę borowinową wykazującą właściwości absorbcyjne. W czasie kąpieli ciało szybciej chłonie cenne substancje zawarte w torfie. Rezultatem kąpieli w borowinie jest także rozluźnienie mięśni, łagodzące stany zapalne. Zabieg zwiększa ruchomość stawów i więzadeł oraz poprawia elastyczność mięśni. Poprawia kondycję układu szkieletowego i umożliwia pozbycie się dyskomfortu. Czas jego trwania oscyluje w granicach od 15 do 25 minut.
Oprócz kąpieli borowinowych stosuje się także okłady. W tym celu nakłada się na ciało pacjenta oraz na prześcieradło kilkucentymetrową warstwę pasty borowinowej o temperaturze około 40 stopni Celsjusza. Następnie owija się nim osobę poddawaną zabiegowi. Na wierzch nakładana jest dodatkowo warstwa folii izolującej ciepło oraz koc. Kuracja tego typu trwa zwykle od 20 do 30 minut i daje efekt podobny do kąpieli w borowinach. Zarówno po kąpieli, jak i po okładach borowinowych należy dokładnie spłukać ciało wodą o temperaturze nie niższej niż 37 stopni Celsjusza.
Naturalne lekarstwo na choroby układu szkieletowo-mięśniowego
Kąpiele borowinowe są zalecane szczególnie pacjentom borykającym się ze schorzeniami układu kostno-mięśniowego. Doskonale łagodzą dolegliwości po złamaniach oraz zwichnięciach kończyn. Przyspieszają jednocześnie powrót do zdrowia. Sprawdzają się jako element terapii pourazowej i powypadkowej. Znajdują także zastosowanie w kuracji stanów zapalnych dolnego odcinka kręgosłupa. Poprawiają jego ruchomość i eliminują stan zapalny mięśni okołokręgosłupowych. Można je stosować ponadto po operacji stawu biodrowego. Kąpiele borowinowe są także zalecane pacjentom cierpiącym na artretyzm oraz reumatoidalne zapalenie stawów. Są świetną kuracją w przypadku przykurczów mięśni oraz stawów. Znajdują także zastosowanie w leczeniu neuralgii oraz neuropatii. Można z nich korzystać również w przypadku pojawienia się rwy kulszowej, porażenia obwodowego układu nerwowego oraz przy niedowładach kończyn.
Borowina pomocna w leczeniu chorób nerek i schorzeń układu pokarmowego
Silne działanie rozgrzewające kąpieli borowinowych działa przeciwskurczowo. Z tego względu można je stosować w chorobach układu moczowego. Świetnie sprawdzają się przy kamicy nerkowej. Pomagają także walczyć z nawrotowymi infekcjami pęcherza moczowego. Redukują ból i przyspieszają powrót pacjenta do zdrowia. Mogą być także zalecane jako kuracja wspomagająca przy schorzeniach wątroby, w tym przy kamicy pęcherzyka żółciowego. Ich wieloaspektowe działanie sprawia, że korzystają z nich osoby cierpiące na nieżyty oraz chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Kąpiele i nasiadówki borowinowe są także zalecane pacjentom cierpiącym na hemoroidy.
Torf na dolegliwości kobiece
Borowiny zawierają niewielkie ilości hormonów - progesteronu, estradiolu, estriolu, kortyzolu oraz testosteronu. Z tego względu znajdują zastosowanie w leczeniu chorób układu płciowego. Kąpiele oraz okłady torfowe świetnie sprawdzają się w leczeniu niedoczynności hormonalnej jajników oraz w niedorozwoju macicy. Stanowią element kuracji niepłodności. Są także zalecane kobietom w okresie menopauzy. Regulują stężenie hormonów we krwi i pozwalają uniknąć dolegliwości związanych z okresem przekwitania, między innymi uderzeń gorąca czy stanów huśtawki emocjonalnej. Kąpiele borowinowe zaleca się ponadto przy nieregularnych cyklach miesiączkowych.
Zastosowanie borowiny w zabiegach kosmetycznych
Warto pamiętać, że kąpiele borowinowe są świetnym zabiegiem kosmetycznym. Sprawiają, że skóra staje się dobrze odżywiona, elastyczna i wygładzona. Zawarte w nich kwasy organiczne oraz sole posiadają właściwości ściągające i regenerujące. Działają także antyseptycznie i przeciwzapalnie. Zwiększają przy tym ukrwienie naskórka i przyspieszają regenerację tkanek. Mogą być stosowane wspomagająco w leczeniu bliznowców oraz rozstępów. Doskonale sprawdzają się w kuracji cellulitu. Ciepło powoduje rozbicie komórek tłuszczowych i wydalenie metabolitów na zewnątrz organizmu. Kąpiele borowinowe działają też przeciwzmarszczkowo. Płukanki z dodatkiem torfu mogą być z kolei stosowane do włosów. Odżywiają je, zmiękczają i dodają blasku.
Przeciwwskazania do korzystania z kąpieli borowinowych
Zabiegi z zastosowaniem torfu mogą być wykonywane zarówno w ośrodkach leczniczych i uzdrowiskowych, jak również w strefach SPA, a nawet w warunkach domowych. Zalecana częstotliwość kąpieli to 2-3 w tygodniu. Aby osiągnąć zamierzony efekt należy je regularnie powtarzać przez miesiąc. Bez względu na to, że kąpiele borowinowe są w pełni naturalną i bezpieczną metodą kuracji, istnieją przeciwwskazania do ich stosowania. Nie mogą z nich korzystać osoby po urazach kości, w początkowym stadium choroby. Kuracji nie mogą być poddawani pacjenci cierpiący na wszelkie stany zapalne skóry, zaburzenia czucia, żylaki oraz ogólne osłabienie organizmu. Zabiegów z użyciem torfu nie można zlecać osobom cierpiącym na schorzenia układu sercowo-naczyniowego, w tym pacjentom z wrodzoną wadą serca. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest nawet bardzo lekka niewydolność sercowo-oddechowa. Z leczenia borowiną nie mogą również korzystać pacjenci chorujący na nadciśnienie lub osoby ze zbyt niskim ciśnieniem krwi. Nie zaleca się ich również chorym na anemię, niedokrwistość, zakrzepowe zapalenie żył, miażdżycę oraz cukrzycę. Przeciwwskazaniem do stosowania zabiegów są krwawienia z dróg rodnych, nowotwory oraz nadczynność tarczycy. Kąpielom borowinowym nie mogą być także poddawane kobiety w ciąży oraz dzieci.